Het is egoïstisch om je plek niet in te nemen, wist je dat?

In systemisch werk (zoals familieopstellingen) zeggen ze wel eens:

“Als jij niet je plek niet inneemt, kan niemand anders echt tot rust komen.”

Dus het innemen van je plek is geen egoïsme, het is een vorm van verantwoordelijkheid en liefde, ook naar anderen toe.

De relatie tussen je plek niet innemen (jezelf opofferen, aanpassen, klein maken) en coping is heel direct.

Wat is coping eigenlijk?

Coping betekent: de manier waarop je leert omgaan met spanning, stress of emotionele pijn.
Iedereen ontwikkelt in zijn jeugd (en later) strategieën om te overleven of geaccepteerd te blijven. Sommige zijn gezond en flexibel, andere zijn meer overlevingsmechanismen.

Een bepaalde coping als overlevingsmechanisme is namelijk vaak geen bewuste keuze, het is meestal een copingmechanisme dat ooit is ontstaan om veiligheid, liefde of verbinding te behouden in een situatie waarin dat bedreigd leek.

Jezelf opofferen als copingmechanisme

Als iemand zichzelf structureel opoffert, anderen altijd voorrang geeft of zijn eigen plek niet inneemt, dan is dat vaak een vorm van overlevingscoping.
Het kan ontstaan uit patronen zoals:

• Pleasegedrag (fawn response): je past je aan om afwijzing of conflict te vermijden.
• Hyperverantwoordelijkheid: je voelt je verantwoordelijk voor het welzijn van anderen (vaak ontstaan in gezinnen waar je al vroeg “volwassener” moest zijn).
• Vermijding: door jezelf weg te cijferen hoef je je eigen pijn, boosheid of behoeftes niet te voelen.
• Loyaliteit aan familie: soms voel je (onbewust) dat je niet “meer mag innemen” dan je ouders of dat je hun lasten moet dragen.

Wat er dan gebeurt

Die copingstrategie werkt tijdelijk, je krijgt erkenning, rust of vermijdt pijn.
Maar op de lange termijn:

• raak je uitgeput,
• verlies je contact met je eigen wil en verlangen,
• en ontstaat er vaak een vaag gevoel van leegte of “ik leef voor anderen, niet voor mezelf.”

Je lijf of psyche kan dan gaan signaleren: burn-out, depressieve gevoelens, lichamelijke spanning, of relationele verwarring.

De helende beweging

De groei zit erin dat je stap voor stap leert:

• herkennen wanneer je in dat oude copingpatroon schiet,
• mildheid ontwikkelen (want het was ooit nodig),
• en vervolgens een nieuwe vorm van coping opbouwen: eentje die veiligheid zoekt met behoud van jezelf.

Als je je plek niet inneemt, met andere woorden, als je jezelf steeds op de achtergrond zet om anderen ruimte te geven of te beschermen, dan gebeurt er vaak iets op meerdere lagen:

1. Innerlijk verlies je verbinding met jezelf.
   Je raakt verwijderd van je eigen behoeften, verlangens en grenzen. Je kunt je dan leeg, moe of zelfs onzichtbaar gaan voelen, omdat je energie vooral naar anderen stroomt.
2. Anderen raken ook iets kwijt.
   Hoewel het opofferen lief of nobel lijkt, ontneem je anderen onbewust de kans om jou echt te ontmoeten zoals je bent. Ze krijgen niet jou te zien alleen je zorg, je dienstbaarheid. En diep vanbinnen voelen mensen dat verschil.
3. Er ontstaat vaak disbalans.
   In relaties (of dat nu familie, vriendschap of werk is) gaat de balans tussen geven en ontvangen scheef. Dat kan leiden tot frustratie, onbegrip of zelfs onbewuste schuld bij de ander.
4. Je plek blijft leeg.
   Als jij je plek niet inneemt — in een gezin, een groep, of het leven zelf — dan vult niemand die echt op. Er ontstaat een soort “leegte” in het geheel, want elk mens heeft een unieke plek die niemand anders kan vervullen.

Wil je weten waar jouw copingstijl vandaan komt en minder stress ervaren?

Een familieopstelling kan hier heel behulpzaam bij zijn. Het maakt patronen zichtbaar en helpt je bewuster te kiezen hoe je met stress en problemen omgaat. Een eerste stap van onbewust naar bewustwording.

Heling begint bij inzicht.
Jij kunt het doorgeven of doorbreken.

Wil je een familieopstellingen avond bijwonen? Aanmelden kan via onze website: www.opstellingenwerkinleiderdorp.nl

Of het sturen van een email naar: opstellingenwerkinleiderdorp@gmail.com

Wij ontmoeten je graag op een van deze avonden,

Warme groet, Simone en Wendy